We kożdyj budce sōm gazyty. Do wyboru i koloru. Wiela i jake fto chce. Jes ze czego wybiyrać. Jo przibadałach sie do jednyj. Ôd lot kupuja i czytōm „Dziynnik Zachodni”. Zawdy znojduja tam cosik interesantnego. Wczora, we piōntek (12 siyrpnia) tyż tak bōło. Marek Szołtysek, tyn ôd ślōnskich ksiōnżek, naszkryfloł tam ô bōmbōnach mojich modych lot – ô kopalniokach. Pojyncio niy miałach, skōnd wziyno sie jejich miano i pojakymu Ślōnzoki mieli je tak rade.
Tōż nojprzodzi ô tym mianie – wziyno sie ôd jejich czornyj farby podanyj na kōncki wōnglo. Mianujōm te bōmbōny kopalniokami tyż skiż tego, iże już przi kōńcu XIX wieka właściciele grubōw rozdowali je po szychcie berkmōnōm, coby jejich ukurzōnych wōnglowym ształbym gardłōw niy chytały sie żodne chorōbska. I to niy jes żodno bojka – we tych kopalniokach jes przecam niy ino cuker i farbiczka, nale tyż zdrowy anyskowy ôlejek i cosik tam ze czantoryjki, rojownika i fefermyncki. Totyż berkmōny, jak wyłaziyli ze gruby, brali po pora tych bōmbōnōw dlo sia i dlo swojich bajtlōw, kere czekali na nich w dōma. A że grubōw wtynczos bōło na Ślōnsku mocka, totyż kopalnioki drapko stały sie nojbardzi wywołanymi ślōnskymi bōmbōnami. Dzisioj tyż idzie je we ślōnskich sklepach kupić.
Jak pisze pan Marek, blank podane na kopalnioki sōm czeske haszlerki. Pōnoć sōm poła myńsze, no majōm tyn sōm smak. Ino – dejcie pozōr! - nasze bōmbōny bōły piyrsze. Znali je na Ślōnsku już we XIX wieku, a we Czechach niyskorzi, bo dziepiyro we 1920 roku znod sie jedyn taki chop, kery wyprodukowoł bōmbōny ô blank takym samym smaku, co nasze i doł jym miano „haszlerki”. Pojakymu tak? Anō, wziōn te miano ôd wywołanego wtynczos czeskigo śpiywoka - Karela Haszlera. Godoł ci ôn i śpiywoł ze noturnōm chrypkōm, a te bōmbōny miały ta chrypka i inksze gardłowe boleści kurować.
Tak sie myśla, iże dobrze by bōło ô takim czymsik pamiyntać i ôsprawiać ô tym bajtlōm i modziokōm. Przecam mało kery z nich wiy, co to sōm te kopalnioki, a eli słyszeli ô inkszych bōmbōnach, takich jak szkloki i kanoldy, tyż bych się gowy utnōńć niy dała.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz