piątek, 29 stycznia 2016

Masny czwortek


Skōnd ôn sie wziōn? Pojakymu masny ? Poszperałach trocha tu i tam i znodłach, co chciałach.

Je to tymu tak: wszyjscy wiedzōm, iże masny czwortek to je we krześcijańskym kalyndorzu ôstatni czwortek przed Wielgym Postym. A skōnd sie wziōn? Ano, hańdowno, jeszcze we czasach, we kerych bōło bałwochwalstwo, we Rzymie, we jedyn dziyń w roku ludziska festelnie fajrowali. Radowali sie, co zima idzie fōrt i chnet przidzie wiosna. Te fajrowanie, to tak naisto bōło ôbżyranie sie masnym jodłym, a już nojbardzi miynsym i zapijanie tego gorzołkōm a piwym. Zagryzało sie to wszysko kreplami. Ino niy bōły to take kreple, jake znōmy dzisioj. Tamte kreple piykło sie ze chlebowego ciasta i filowało szpyrkōm, boczkym i miynsym.

Tak kajś wele XVI wieka we Polsce zaczōn sie zwyczaj jedzynio krepli na słodko. Wyglōndały ône ździebko inakszy jak teroz. Filōng takich krepli to bōł mały ôrzeszek abo mandla. Tymu, kōmu sie trefiōł krepel ze ônymi we pojszczotku miōł być majyntny i miało mu sie fest w życiu darzić.
Piyrwy,we masny czwortek napoczynoł sie cołki masny tydziyń.Trwoł aże do Popielcowy Szczody.Wcinało sie wtynczos wszysko fest tuste,coby potym bez nojbliższe 40 dni trzimać post.We chałupach szorowało sie warym wszyske gorki,coby niy złostało w nich żodne tuste ze miynsa kere sie w nich przodzi warzyło.Ze Popielcowy Szczody aże do Wielkanocy na stołach stawiało sie ino postne jodło- krupy, kartofle,i inkszy jalowy kust,bo te 40 dni po masnym tydniu to mioł być czas,w kerym dusza musiała być bardzi ważno niż ciało.Cosik z tyj downyj tradycje łobstoło sie do terazka. Dzisioj tyż sie godo, co jak ftoś we masny czwortek niy zjy ani jednego krepla,to mu sie we dalszym życiu niy bydzie darzić.Ino ło tym poszczyniu bez 40 dni jakosik mało fto pamiynto.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz