A ku miynsie...

-Te miynsa, krupnioki i żymloki to sie chyba niy jadło ze chlebym - przerwała mi ta moja smarkula.

Cōż bōło robić - jak sie pedziało " a ", to trza umieć pedzieć " b ". Siadłach sie kōmfortowo na mojym zeslu i ôsprawiałach dali.

- Mosz prawie, jodało sie to ze kartoflami, a nikedy ze krupami. Kartofle, jak kartofle. Bōły na naszych stołach chlebym powszednim ôdkōnd sie pokozały na Ślōnsku, to je ôd XVIII wieku. Rychtowało sie je do zupōw pokrone w kostka, ku miynsie dowało sie sztamfowane, ku maślōnce posztamfowane i ômaszczone, no i robiōło sie ś nich znane wszyndzie biołe i czorne klōski. Na jesiyń kopało sie kartofle i skludzało do pywnice, coby bōło co jeść we zima i na przednōwku.

Ale kej sie na ôbiod dowało kartofle i miynso, to musiała tyż być ku tymu gymiza. U nos bōła to nojczyńści kapusta - tak bioło jak i modro. Kapusta musiała być we kożdym domie bez cołki rok. Zdrowe, tynge gōwki kapusty składowało sie we pywnicach, we takich specjalnych grōdzach, a take słabsze sie kisiyło we beczkach. Robiōło sie ś nich potym zupy, surōwki, ciaperkapusta, bigos, jadło na surowo, a kwaska piyło sie ku bratkartoflōm. Modro kapusta to inkszo bajka. Wszyscy wiedzōm, co do kupy ze roladōm i czornymi klōskami je ôna eksportowym ślōnskym jodłym. Ino pamiyntej - Ślōnzoczki niy dowajōm do modry kapusty ruzynkōw.

- Ale do kołocza dowajōm - ôdezwała sie wnusia.

Kołocz (foto: www.gryfnie.com)

- No gynał tak je. Do kołocza dowo sie niy ino ruzynki, ale mandle, skōrka ze apluziny i co tam jeszcze fto w dōma mo i co kōmu pasuje. Niy zawdy tak bōło. Ludzie niy mieli tela dobroci, co teroz, dyć jednak i we nojwiynkszy biydzie maszkety dlo dziecek muter umieli zrobić - a to lizoki z malcu, a to chawerfloki z cukrym, a to jabka pieczōne we bratrurze - do dzisioj pamiyntōm smak tych maszketōw. A we niydziela po ôbiedzie zawdy bōła jakoś zista. No i mieli my tyż (i mōmy do dzisioj) ôdpustowe maszkety - kartofelki, floki, futermeloki, makrōny, anyżki, zozworki - ino terozki smakujōm ône jakoś inakszy.

- A mie ône fest smakujōm - pedziała mi moja dziołszka.

No i tak mo być. Nasze ślōnske jodło smakowało i mo smakować. Co prowda, to prowda, ślōnsko kuchnia je masno i niyzdrowo, ale rozchodzi sie ô to, coby czowiek bōł doporzōntku pojedzōny i zawdy rod ôdchodziōł ôd stoła.

Jedno je fest - co by niy godali ô naszym jodle, to je ône wywołane skuli tego, co je smakowite i kożdy maszkeciosz bydzie miōł przi niym szpas.