wtorek, 21 czerwca 2016

Świyntojanowo noc

 Je to cudowno pora. Trwo kwilka. Je widno, klarowno, wōnio agacym i jaśminym.



I tak je ôd hańdowna, choć tymi czasy niy mianowali jōm jeszcze świyntojanowōm, a to skiż tego, co ô świyntym Jōnie  Krzcicielu żodnymu sie nawet niy śniyło. Na tego świyntego światu dugo prziszło jeszcze czekać.
Nale już wtynczos bōła to noc, we kero wszyjscy fajrowali. Nasze pra,pra,pra....starziki żyli podug tego, co rychtowała jym prziroda. Taki fynōmyn, jak nojkrōtszo noc we roku to Ôni „czuli we kościach”. Pieruchym fest jich to radowało. Rozpolali sobōtki, coby kole nich skokać i tańcować. 


Tańcowaniym chcieli wywiyść w pole zło, wywiyść jak nojdalij ôd ludziōw. Tańcowali dlo wiatru, coby wioł kajś daleko za gōry, za lasy. Tańcowali dlo słōńca, coby niy wypolōło trowōw ciynżkich ôd połnych ziorek, coby niy wysuszōło wody we rzykach, stowach, jeziorach. Skokali tyż, coby gowiydź niy pożarła fesztrōw, ino coby sama stała sie jodłym.



Skokanie koło ôgnia i bez ôgyń we ta nojkrōtszo noc roku to jedyn ze nojstarszych bałwochwalskich fajerōw rychtowanych słōńcu, kere mianowali tyż tymi czasy „biołym bogym”.


 Bez te wszyjske wieki niywiela sie zmiyniyło. Roztomajte nacyje majōm rade tyn fajer jeszcze do dzisioj.


Na podstawie tekstu „Noc świętojańska” ze zbioru „Szczodra noc,szczodry dzień”

autor: Maria Żółkowska

piątek, 17 czerwca 2016

Chnetko feryje

Downoch tukej nic niy szkryflała. Jakosik czasu niy stykło.W miyndzyczasie bōł 3 Diktand Ślōnskij Godki. I musza sie sam poasić - nareszcie I miejsce.


I dziynki tymu byda mōgła ôbejrzeć sie Bruksela.

Miałach szkryflać dalij ô rajzie do Italije i ô świyntym Franku. I na zicher niy zrobia z gymby d.......y. Ino zetrwejcie jeszcze ździebko - do pyndziałku się wyrobia. A kwilowo, tak na już, poczytejcie ô latowych feryjach, kere przecam napocznōm sie lada dziyń.

Robi sie coroz to cieplij. Tyn gizd, czas, gno do przodku kej niymōndry. Nowy rok, tusty szczwortek, Popielcowo Strzoda, Wielkanoc, Dziyń Matki – wszyjsko to, zdo się, bōło dziepiyro co, a tukej już chnetko kōniec roku szkolnego. Niy mogōm sie go już doczkać i szkolorze, i rechtory. Te piyrsze, tak po prowdzie, to już terozki ino „chodzōm” do szkoły. Gynał tak. Bo przecam niczego sie już wcale niy uczōm. Siedzōm boroki we tych ławkach, nudzōm sie, jak mopsy, grajōm we roztomajte gry na mobilniokach, dubiōm we nosie i czekajōm na zwōnek. A rechtory, umynczōne roztomajtym wynokwianiym bajtlōw tyż by już chcieli mieć świynty spokōj. Beztoż zamias siedzieć we szkole wyłonaczajōm roztomajte interesantne podug nich rajzy – d.d. do muzeum, starych grubōw, na wystawy itd. Jeszcze ino pora dni i nareszcie jedne i druge usłyszōm tyn upragniōny ôstatni szkolny zwōnek. A potym ze wszyjskich szkołōw, choby szarańcza, wypolōm bajtle – te myńsze i te wiynksze, i te majoryntne tyż.


U jednych gymbulka bydzie ôśmiōno ôd ucha do ucha, a czerwiony posek na cynzurce bydzie blyndowoł po ôczach.



Bydōm zaś i take, kere pudōm do dōm wystrachane, eli jym czerwiōnego poska Ôjce niy wymalujōm na d................, no, na tyj mynij szlachetnyj czyńści ciała.


Potym cołke dwa miesiōnce laby – granie we fuzbal, pyndalowanie na kole, szpacyry po lesie,wypady nad woda i co tam jeszcze fto woli.



Te starsze szkolorze radujōm sie, co bydōm mieć wiyncy czasu na randki ze swojymi libstami i szacami, dziwanie się do łōcz i kuskowanie po cimoku we parku.


Porozjyżdżajōm sie nōm szkolorze po Polsce – a to ku starzikōm na wieś, a to na kolōnie, abo na wczasy ze Ôjcami. Ino wiycie, tropi mie tako jedna myśl - tak mi się cosik zdo, iże na szpilplacach i bez feryje niy bydzie ciźby. A to skiż tego, co dziecka terozki bardzi wolōm sie trefić na czacie na fejsbuku niż tak na richtik. Tōż prosza Wos, Ôjcowie, pozawiyrejcie jym te kōmputry na feryje. Niych sie cieszōm świyżym luftym, niych sie ruszajōm, grajōm w bal, jeżdżōm na rolkach, kołach, pływajōm. Mo sie rozumieć, co podug siyłōw i możliwościōw. A po feryjach nazod do szkoły. Wiycie, zowiszcza tym, kerzi miyszkajōm we Rybniku i kajś tam po blisku. We tamtejszych szkołach ôd września bydōm uczyć bajtlōw ô tyj naszyj małyj dziedzinie, ô tym naszym Ślōnsku.


Chciałabych doczkać takego roku, we kerym edukacjo regionalno wprowadzōno bydzie do wszyjskich szkołōw na Ślōnsku. A tak na już, choć rok szkolny jeszcze sie niy skōńczōł, winszuja wszyjskim szkolorzōm piyknych, ciepłych, a wymarzōnych latowych feryjōw.