poniedziałek, 9 listopada 2015

Na świyntego Marcina nojlepszo gynsina



We szczoda, 11 listopada, mōmy dziyń św. Marcina. Bōł łōn romańskym wojokym, kery zwyrtnōł sie na krześcijaństwo, zwolniōł sie ze armie i ôstoł pustelniokym tam, kaj dzisioj leży Francyjo. Wszyske ludzie mieli go fest rade, bestōż ôgłosiyli go biskupym. Bōło to we 371 roku we mieście  Tours i skiż  tego mianujōm go Marcinym ze Tours.
 Nojbardzi znany je s tego, co, jak godajom, pōnoć podzielōł sie swojym  mantlym ze jednym biydokym, kerego trefiōł przi bramie Amiens. Potyn, we nocy, uwidzioł na spaniu łobleczōnego w tyn mantel  Krystusa. Godoł łōn aniołōm :"To Marcin łowinōł mie swojym mantlym".
W dziyń św. Marcina piykło sie małe kołocze, na kerych posypka ukłodało sie tak, coby bōła podano na podkōwa. Piykło sie tyż na św. Marcina gynsi, mianowane gynsiami martinowymi abo świyntomarcińskymi. Pojakymu tak ? Co mo jedno do drugego? Ano mo. Bo to akuratnie gynsi wyzdradziyły swojym gynganiym św. Marcina. Jak godajōm, Marcin niy chcioł być  biskupym. Skrōł sie we klosztorny szopie dlo gynsi, a łone, zeszterowane, napoczły larmować i tak wyzdradziyły jego kryjōwka.
 Je jeszcze inkszo powiastka : nikej niyskoro na podzim ôroz robi sie ciepło - Francyjoki mianujōm to "marcinowym latym", a to skiż tego, co jak ciało św. Marcina wiyźli  szifym po Loarze ze miejsca kaj umar - Candes - Saint - Martin do Tours, cołko prziroda łobudziōła sie do życio i wszyndy łoroz pokozali sie kwiotki.
 Je tyn świynty  patrōnym kłobukorzy, kuźnikōw i szwoczek, tkoczy, rajzyndrōw, biydokōw i wojokōw.
Nojbardzi wywołane powiedzōnka to : Jak na Marcina sucho, to Gody ze pluchōm, abo Jaki Marcin,tako zima.